9 درصد به قیمت خودرو اضافه شد؛ انبار خودروسازان 20 درصد کاسته شد! - انجمن وردپرس

به گزارش انجمن وردپرس، انبار خودروسازان در حال خالی شدن است. کاهش فاصله بین قیمت کارخانه و بازار خودرو در هفته های اخیر باعث شد جریان عبورومرور در انبار خودروسازها معکوس شود. از مرداد سال گذشته تا اسفند، به طور متوسط در هر ماه حدود 13درصد از تولید محصولات خودرویی در پارکینگ خودروسازان انبار دپو می شد. اما آمار جدید نشان می دهد نه تنها ورود خودروهای تولیدی به انبار کارخانه های خودروسازی متوقف شده که طی سه ماه منتهی به خاتمه اردیبهشت امسال از موجودی آن به میزان بیش از 20درصد کاسته شده است.

انجمن وردپرس - با رشد فروش خودروسازان در اردیبهشت امسال، انبار انباشته از محصولات ناقص و دپویی (به قصد افزایش قیمت) خلوت تر شد. پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، گزارش ماهانه تولید صنعتی مخصوص اردیبهشت را با استفاده از اطلاعات شرکت های بورسی منتشر کرد. گزارشی که نشان می دهد صنعت خودرو در تولید و فروش رشد داشته است. اما همچنان غرق در زیان است.

انبار خودروسازان خلوت می شود

طبق این گزارش، انبار خودروسازان در حال خلوت شدن است. چه آنکه موجودی آن کاهش را به خود می بیند. این موضوع احتمالا با دو عامل اصلی شامل تسریع در تکمیل خودروهای ناقص و همچنین مشخص تکلیف قیمت خودروها در ارتباط است. در بخشی از این گزارش اما به موضوع تولید پرداخته شده است. آمارها نشان می دهند که خودروسازی در اردیبهشت نیز مانند فروردین، بازیگر نقش اول رشد تیراژ تولیدات صنعتی کشور بوده است.

این در حالی است که صنعت خودرو همچنان در زیان دست و پا می زند. این صنعت در بین شرکت های تحت بررسی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، بدترین وضع را دارد. در گزارش فروردین ماه پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، مشخص شد موجودی انبار خودروسازان پس از ماه ها منفی شده است. موضوعی که با رشد فروش آنها ارتباط داشت.

این اتفاق در اردیبهشت نیز تکرار شده است. چه آنکه گزارش این پژوهشکده نشان می دهد فرایند خلوت شدن انبار خودروسازان در این ماه نیز ادامه داشته است. طبق آنچه در گزارش این پژوهشکده آمده، در اردیبهشت امسال شاخص کل موجودی انبار خودروسازان، متاثر از تغییر قابل توجه استراتژی فروش خودروسازان بوده است.

در واقع به دلیل آنکه فروش دو خودروساز بزرگ کشور (ایران خودرو و سایپا) رشد قابل توجهی داشته، موجودی انبار آنها کم شده و این موضوع روی آمار کلی موجودی انبار شرکت های تحت بررسی نیز اثر منفی گذاشته است.

پیش تر 13 درصد از تولید دپو می شد

این در حالی است که آمارهای قبلی (قبل از فروردین 1400) از رشد موجودی انبار خودروسازان حکایت داشت. بر این اساس، از مرداد سال گذشته تا اسفند همین سال، به طور متوسط هر ماه حدود 13 درصد از تولید صنعت خودرو به موجودی انبار شرکت های بزرگ خودروساز اضافه می شد.

این فرایند در فروردین متوقف شد و طی اردیبهشت باز هم موجودی انبار، رقمی منفی را به ثبت رساند. آمارها می گویند در اردیبهشت امسال، رشد فروش 27 درصدی نصیب خودروسازان شده که معنی آن، کاهش موجودی انبار (انباشته شده از ماه های قبل) است.

طبق گزارش پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، شاخص تغییر در موجودی انبار خودروسازان در یک سال منتهی به فروردین 1400، حدود نیم درصد بوده و این در حالی است که طی سه ماه منتهی به اردیبهشت امسال، تغییرات در موجودی انبار خودروسازان عدد منفی 3/ 27 درصد را نشان می دهد.

این عدد در فروردین امسال 6/ 13 درصد بود. بنابراین مشخص می شود فرایند خلوت شدن انبار خودروسازان یا به عبارت بهتر، عرضه محصولات آنها به بازار، در دومین ماه امسال و نسبت به ماه نخست، تسریع شده است. به زبان ساده تر، در فروردین امسال 6/ 13 درصد از موجودی انبار خودروسازان کاهش یافته و در اردیبهشت نیز 3/ 27 درصد. در نهایت اینکه طی اردیبهشت امسال نیز 9/ 26 درصد از موجودی انبار خودروسازان کاهش پیدا کرده است.

اما چرا انبار خودروسازان در فروردین و اردیبهشت رو به خلوت شدن رفته است؟

به نظر می رسد دلیل اصلی این اتفاق، تمرکز ویژه خودروسازان بر تکمیل محصولات ناقص به خصوص در فروردین بوده است. محصولات ناقص، خودروهایی هستند که به دلیل کسری قطعات راهی انبار خودروسازان می شوند و تا وقتی تکمیل کاری صورت نگیرد، امکان تجاری سازی نخواهند داشت.

این پدیده معمولا در دوران تحریم ظهور می کند. یکی از دلایل اصلی کاهش فروش خودروسازان نسبت به تولیدشان در این سه سال، همین موضوع است. خودروسازان، هم در فروردین سال گذشته و هم امسال (به شکلی ویژه تر و گسترده تر) تمرکز خود را روی تکمیل محصولات ناقص گذاشتند.

حتی امسال برخی خودروسازان با گذشت چند روز از شروع تعطیلات نوروزی، اقدام به تکمیل محصولات ناقص کردند تا آنها را مهیای ورود به بازار کنند. بنابراین این اتفاق در کنار تداوم تمرکز شرکت های خودروساز بر تکمیل محصولات ناقص، می تواند دلیل اصلی کاهش موجودی انبار خودروسازان در دو ماه نخست امسال باشد.

در کنار این موضوع اما مشخص تکلیف قیمت کارخانه ای خودروها در اردیبهشت نیز می تواند دلیل دیگر تسریع در خلوت شدن انبار خودروسازان باشد. از آبان 99 به بعد، خودروسازان اجازه افزایش قیمت نداشتند تا اینکه شورای رقابت چندی پیش مجوز جدیدی برای خودروسازان صادر کرد و به آنها اجازه داد کمتر از 9 درصد به قیمت خودروهای خود اضافه کنند.

تا قبل از صدور این مجوز، خودروسازان بخشی از محصولات خود را با وجود اینکه کامل و آماده تجاری سازی بودند، عرضه نکردند تا زیان ناشی از فروش با قیمت دستوری را کنترل کنند. بنابراین در کنار پدیده خودروهای ناقص، دپوی عمدی محصولات (در واکنش به قیمت گذاری دستوری) نیز دیگر دلیل شلوغی انبار خودروسازان بود.

فرایند عرضه خودروهای دپو شده شروع شد

در حال حاضر نیز با توجه به صدور مجوز افزایش قیمت، فرایند عرضه برخی خودروهای دپویی به بازار شروع شده، زیرا خودروسازان باید حداقل تا پایان شهریور امسال با قیمت های مدنظر شورای رقابت سر کنند.

با این حساب، دپوی بخشی از خودروها دیگر توجیهی ندارد. ضمن آنکه خودروسازان باید به تعهدات فروش فوق العاده و پیش فروش های خود عمل کنند. نکته مهم دیگری که در مورد خلوت شدن انبار خودروسازان وجود دارد، تاثیر اصلاح قیمت بر کاهش خودروهای انباری است.

این موضوع از دو جهت قابل بررسی است. نخست اینکه با اصلاح قیمت، وضع نقدینگی خودروسازان وابسته به دولت بهبود می یابد. بنابراین آنها می توانند قطعات بیشتری را در مدت زمان کمتری تامین و فرایند تکمیل محصولات ناقص خود را سرعت ببخشند. نکته دیگر اینجاست که خودروسازان می گویند از ناحیه قیمت گذاری دستوری زیان می بینند.

همین زیان است که آنها را وا می دارد بخشی از محصولات خود را به هوای افزایش قیمت انبار کنند تا وقتی قیمت بالا رفت، نسبت به عرضه آنها اقدام شود. بنابراین هرچه قیمت خودرو اصلاح شود، فرایند انبار خودروها نیز ضعیف تر خواهد شد. زیرا اولا خودروهای ناقص زودتر تکمیل می شوند و ثانیا انگیزه خودروسازان نیز برای دپو محصولات (به هوای افزایش قیمت) پایین می آید.

از سوی دیگر همراه با اصلاح قیمت گذاری و عرضه بیشتر خودرو، سفته بازی و دلالی نیز در بازار کاهش می یابد . بررسی ها نشان می دهد که میزان اختلاف قیمت کارخانه و بازار خودروهای داخلی در دهه اول خرداد، حدود 40 درصد نسبت به اوایل آبان سال گذشته افت کرده است.

به عبارت بهتر، طی حدودا هشت ماه گذشته، فاصله قیمت کارخانه و بازار خودروهای داخلی فرایندی نزولی را در پیش گرفته و از تورم آن کاسته شده است. دلیل اصلی آن نیز اصلاح قیمت گذاری خودرو است که منجر به کاهش تولید محصولات ناقص از یک طرف و عرضه بیشتر خودرو به بازار شد.

خودرو پیشران ماند

مانند فروردین، خودرو در اردیبهشت نیز نقش پیشران را در تولیدات صنعتی بازی کرد تا برای دومین ماه پیاپی طی امسال، این صنعت به نوعی موتور محرک تولید در کشور باشد. در گزارش فروردین پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، شاخص تولید صنعتی رشدی 5/ 25 درصدی را نسبت به ماه مشابه در سال 99 به خود می دید که بخش قابل توجه این رشد متعلق به صنعت خودرو بود.

حالا آمار اردیبهشت نیز نشان می دهد رشد تولید صنعت خودرو بیشترین اثر مثبت را بر رشد شاخص کل داشته است. خودروسازی در فروردین امسال و نسبت به ماه مشابه سال گذشته 118 درصد رشد را تجربه کرده بود که البته دلیل اصلی آن، ضعیف بودن عدد پایه تولید در فروردین 99 بود.

طبق آمار منتشره در گزارش پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، تولید خودرو در اردیبهشت امسال 4/ 15درصد نسبت به ماه مشابه سال گذشته افزایش داشته است. همین عدد است که نشان می دهد خودروسازی در اردیبهشت امسال بیشترین سهم را در رشد تولید صنعتی داشته است.

این در حالی است که با وجود رشد تولید خودرو در اردیبهشت، تیراژ خودروسازان در مقایسه با دوران پسابرجام همچنان پایین است. آمار پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی می گوید تولید خودرو در اردیبهشت امسال و در مقایسه با ماه مشابه در سال 97، حدود 30 درصد کمتر است.

امید به مذاکرات

این موضوع نشان می دهد خودروسازان هنوز نتوانسته اند به دوران خوش پسابرجام بازگردند. هرچند البته از شوک های ابتدایی تحریم مدت هاست عبور کرده اند. در حال حاضر با وجود بهبود تولید، صنعت خودرو کماکان با مسائلی مانند تحریم و کمبود نقدینگی دست و پنجه نرم می کند و اینها اجازه نمی دهند خودروسازان دوران خوش پسابرجام را به این زودی تکرار کنند.

این البته در حالی است که اگر مذاکرات برجامی در وین به نتیجه برسد و تحریم ها علیه کشور لغو شوند، تولید خودرو سرعت قابل توجهی به خود خواهد گرفت. زیرا فرایند تامین قطعات بهبود خواهد یافت. در کنار این موضوع اگر شیوه قیمت گذاری نیز اصلاح شود، این موضوع نیز اثری مثبت بر فرایند تولید خواهد داشت.

تداوم زیان دهی خودروسازان

خودروسازی هرچند در اردیبهشت مانند فروردین با رشد تولید روبرو بوده، با این حال کماکان در زیان غوطه ور است. اخیرا اعلام شده زیان انباشته صنعت خودرو از 80 هزار میلیارد تومان نیز گذشته است. موضوعی که خودروسازان می گویند با قیمت گذاری دستوری در ارتباط است.

ادعای خودروسازان این است که به دلیل قیمت گذاری دستوری، آنها مجبورند برخی محصولات خود را زیر قیمت تمام شده بفروشند. از همین رو هزینه های تولیدشان جبران نمی شود و زیان روی زیان می گذارند. هرچه هست، طبق گزارش پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، خودروسازی باز هم بدترین عملکرد را در سودآوری طی بازه های زمانی منتهی به اردیبهشت 1400 داشته است.

طبق گزارش پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی از مجموع 36 شرکت مرتبط با خودروسازی و قطعه سازی (آنها که در بورس هستند)، میزان سودآوری در دو بازه زمانی 6 ماه 99 و 9 ماه 99، به ترتیب منفی 6/ 5 و منفی 9/ 6 درصد بوده است.

بر این اساس همچنین در مجموع سود خالص کل شرکت های این صنعت در دوره های اخیر منفی بوده است. البته گزارش ها نشان می دهند زیان شرکت های این صنعت در سال 98 و نسبت به سال قبل از آن، افت 54 درصدی داشته است. با این حال رشد مثبت حاصل نشده است.

به عبارت بهتر، صنعت خودرو در سال 98 زیان کمتری را متحمل شده، اما به سوددهی نرسیده است. در سال 99 نیز نه تنها باز هم سودی در کار نبوده، بلکه زیان خودروسازان افزایش یافته است.

منبع: دنیای اقتصاد